منطقه یک شهرداری کاشان که به عنوان منطقه ویژه تاریخی-فرهنگی نام گذاری شده است، 500 هکتار وسعت دارد این منطقه هسته مرکزی شهراست و روزانه مورد بازدید هزاران گردشگر داخلی و خارجی قرار می گرد. متن پیش رو که برگرفته ازشماره 20 سیلک است، به محدودیت ها و چگونگی خدمت رسانی شهرداری کاشان در این منطقه پرداخته است:

*خدمت رسانی در منطقه ویژه تاریخی فرهنگی

حوزه خدمت رسانی در منطقه یک با دیگر مناطق کاشان و حتی شهرداری های دیگر شهرها متفاوت است، چراکه خدمت رسانی در منطقه یک شهرداری کاشان به واسطه نوع موقعیت استراتژیک و شهری و بافت فرهنگی- تاریخی و نهایت گردشگری که دارد، دارای ویژگی و وسعت بیشتری نسبت به مناطق دیگر کاشان است.

یکی از دلایل تفاوت ها این است که طبق آمار در منطقه یک شهرداری کاشان بین 45 تا 50 هزار نفر جمعیت ساکن و ثابت زندگی می کند اما در عمل گاهی 200هزار نفر جمعیت شهر نشینی در بخشهای مختلفی مانند ترافیک، تملک، پارکینگ و حتی کارهای عمرانی و فرهنگی خدمات می گیرند.

بسیاری از شهروندانی که در کاشان زندگی می کنند روزی یک بار در منطقه یک تردد دارند، یا به بانک مراجعه می کنند یا به بازار یا به مراکز درمانی یا به پارک ها و این امر افزایش خدمت رسانی را برمی تابد، از دیگر نکات حائز اهمیت در این منطقه حوزه فرهنگی است، به عنوان مثال ماه محرم با افزایش جمعیت و به تبع افزایش خدمت رسانی همراه است چرا که همه هیئت های کاشان در این ماه به بازار رفت و آمد دارند.

علاوه بر این موضوعات منطقه یک بافت تاریخی است و تردد گردشگران داخلی و خارجی در این منطقه بسیار بالاست و این موضوع نیز کیفیت خدمت رسانی را تغییر داده است. همینطور بارانداز های شهری و مسافری در منطقه یک قرار دارد، میدان 15 خرداد، میدان کمال الملک و دروازه دولت محل بارانداز روستاها و شهرهای اطراف است و بازار به عنوان قطب تجاری منطقه، افراد بسیاری را از روستاها و شهرهای پیرامون کاشان جذب می کند.

*منطقه یک با محدودیت های بسیاری مواجه است

دو محدودیت بزرگی که شهرداری در منطقه یک با آن مواجه است "میراث فرهنگی" و "ساخت و ساز" است، به دلیل حفظ بناهای تاریخی و میراث فرهنگی نمی شود مجوز ساخت و ساز به بناهای مرتفع را صادر کرد و این محدودیت موجب عدم درآمد زایی و به تبع آن بروز مشکلاتی در روند خدمت رسانی می شود، البته با تدبیر شهرداری کاشان، این محدودیت ها به فرصت حفظ بافت تاریخی و سنتی شهر تبدیل شده است.

درآمد های منطقه پایین است و علاوه بر محدودیت هایی که ذکر شد عدم تمایل شهروندان به احیای بافت های قدیمی به دلیل ترافیک شهر که منجر به مهاجرت مردم از این منطقه به مناطق دیگر شده است و جمعیت ثابت که موجب رشد و شکوفایی است رو به کم شدن می رود.وقتی جمعیت ثابت یک منطقه تنزل کند به تبع آن ساخت و ساز کم می شود و کاسته شدن درآمد شهرداری مواجه شدن با مشکلات خدمت رسانی را به دنبال دارد.

برنامه ریزی دقیق بهترین روش برای رسیدن به اهداف است، برای رسیدن به اهداف و آرزوهای نامحدود با توجه به منابع و امکانات محدود تنها روش برنامه ریزی است و بدون استفاده بهینه از منابع و امکانات نمی توان حرکت رو به رشدی را انجام داد.

کوچه هایی در بافت های تاریخی وجود دارد که حتی به دلیل کم عرض بودن گاری های پاکبانی از آنها قابل عبور نیستند، با این وجود تک تک کوچه ها و محورها خدمت رسانی می شوند. علاوه بر خدمات شهری، مرمت گذرها، سقف ها، خانه ها و بافت های تاریخی این بخش از شهر تا قسمتی انجام شده و بخشی از آنها در دست اقدام است.

منابع و امکانات این منطقه محدود است و از طرفی هزینه های بسیاری را در بردارد، بهینه سازی و ترمیم بازار، بهسازی بافت های فرسوده، احیای بافت تاریخی و مضاف بر آن خدمات شهری و انجام پروژه ها اقتضا می کند شهرداری نگاهی ویژه به منطقه یک داشته باشد.

* شهرداری ها تنها متولی وظایف خود نیستند

شهرداری ها تنها متولی وظایف خود نیستند، تئوری نهادی یا نظریه نهادی سازمانها می گوید سازمان ها تنها متولی وظایف خود نیستند، بنابراین فعالیت های شهرداری مانند خدمات شهری، رفع خطر، رفع صد معبر، صدور مجوز جزو فعالیت های اصلی است ولی علاوه بر آن فعالیت های گوناگون دیگری بر عهده شهرداری قرار می گیرد.

شهروندان برای عملی شدن تعدادی از کارهایی که متولی های دیگری دارد از شهرداری ها توقع دارند مانند کارهای فرهنگی و جشنواره ها و صیانت از میراث فرهنگی و شهرداری ها با توجه به اینکه اعتبار مالی دارند به کمک دیگر سازمان ها و نهادها می روند.

از جمله فعالیت های دیگر شهرداری کاشان پیش گیری از تخریب بافتهای تاریخی است و مدیریتی موفق است که وظایفی که به صورت غیر معمول برعهده دارد را هم در راستای وظایف اصلی خود انجام دهد.

یکی دیگر از فعالیت های شهرداری کاشان در زمینه ترافیک و آلودگی هوااست، شهرداری کاشان وارد مباحث زیست محیطی می شود و با سازمان محیط زیست همکاری می کند تا آلودگی ها کاسته شود و با برنامه ریزی دقیق به رفع ترافیک می پردازد.